50 Yıllık Kardeş Şehir ilişkisi yok sayıldı ve Kushimoto ile yeniden Kardeş Şehir ilişkisi kurulması için Mersin Büyükşehir Belediyesince Meclis Kararı alındı.
12 Yıl Mersin Belediyesinde görev yapmış bir Mersinli olarak, Mersin Büyükşehir ve İlçe Belediye Meclislerinde alınan kararları Basından izlemeye çalışıyorum. 8 Ekim Salı Günü Mersin Büyükşehir Belediye Meclisinde Mersin’in kardeş şehirleri ile ilgili alınan bir karardan dolayı birazca uzun olan bu yazıyı yazmaya karar verdim. Bu nedenle bugünkü yazımda yalnızca bu konuya değineceğim. Alınan kararda, kardeş şehir ilişkilerinden beklenen verim alınamayan bazı kentlerle kardeş şehir ilişkilerinin sonlandırılması, bunun yanı sıra 50 yıl önce kardeş şehir ilişkisi tesis edilmiş olan Japonya’nın Kushimoto Kenti ile 31 Temmuz 1994 yılında imzalanan protokolü doğrulayan Meclis kararının ve Bakanlık onayının bulunamaması nedeniyle de Mersin ile Kushimoto şehirleri arasında kardeş şehir ilişkisi kurulması için yeniden Meclis kararı alınması konusunun oy birliğiyle kabul edildiği yer alıyordu. Öncelikle Haziran/1992 de Mersin Belediyesinden Kushimoto’ya giden ilk Dostluk Heyetinin Başkanı olarak bazı konulara açıklık getirmek ve Mersin Kamuoyunu da bu hususta bilgilendirmek amacıyla bu yazıyı yazmaya karar verdim. 27 Mart 1994 tarihinde Mersin Büyükşehir Belediyesinden ayrılmış olmamdan dolayı 31 Temmuz 1994 tarihinde Kushimoto ile imzalanan protokol konusunda bilgi sahibi değilim. Ancak, o tarihlerde Mersin Büyükşehir Belediyesinde görev yapan ve Kushimoto Kenti ile kurulmuş olan kardeş şehir ilişkisini bilen, bu konuda bilgi sahibi olan Yönetici arkadaşlarım Haluk Bezikoğlu, Cansen Sayılgan ve Emel Aydın’ın yanı sıra Benimle birlikte Kushimoto’ya giden ilk dostluk heyetinde yer alan, kurucusu da olduğum Mersin Türk-Japon Dostluk Derneğinde aktif Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapan Nuran Kurtuluş’un da bulunamadığı belirtilen bu protokol konusunda bilgilerine başvurulması uygun ve yararlı olabilecektir. Ayrıca Kushimoto Belediyesinden emekli olan Dış İlişkiler Müdürü Yorio Hamaguchi’den de bu konuda bilgi alınabilir. Kushimoto Belediyesinde güncel olarak bu konularla iletişim bilgileri tarafımda da mevcut olan Tatuki Shinya ilgilenmektedir. Kentlerin kardeş şehir ilişkisi tesis etmesiyle ilgili alınan Belediye Meclis kararları bilgi ve onay için İçişleri ile Dış İşleri Bakanlıklarına gönderilmektedir. Bu amaçla bulunamadığı belirtilen 31 Temmuz 1994 tarihli protokol bu Bakanlıklara da sorulabilir. Ayrıca, Kushimoto Belediyesi ile yapıldığı belirtilen bu protokol için Kushimoto Belediyesinden de bilgi alınabilecektir. Bunların yanı sıra, geçmişi 1974 Yılına dayanan Mersin ile Kushimoto Kentleri arasındaki kardeş şehir ilişkilerinin tesis edilmesi için alınan Belediye Meclis Kararları ile aşağıda ayrıntısına değineceğim Mersin ve Kushimoto Belediye Başkanlarının 1991 Yılı Kasım ayında Tokyo’da imzaladıkları protokolün varlığına rağmen 31 Temmuz 1994 tarihinde yeni bir protokol düzenlenmesine neden gerek duyulmuştur, buna anlam veremedim. Mersin’in 9 Eylül 1993 tarihinde Büyükşehir Belediyesi olduğu için mi bu protokole gerek duyulmuştur, yoksa Kasım/1991 de yapılan protokole ekler mi yapılmıştır onu da bilemiyorum. Ancak, Mersin Belediyesinin Büyükşehir Belediyesi olduğu için yeni bir protokol yapma gereği duyulmuş ise bu husus tartışılması gereken ayrı bir konudur. Bir kentin Belediyesinin büyükşehir belediyesi statüsüne geçmesi idarenin devamlılığı esasına göre daha önce alınan karar ve uygulamalardan vaz geçilmesi o kararların yok sayılması anlamına gelmemektedir. Japonya, 1991 Yılı Kasım ayında Ülkesindeki tüm kentlerin dünya genelindeki kardeş şehirlerinin davetli olduğu bir konferansı Tokyo’da düzenlemiştir. Bu konferansa Mersin’i temsilen dönemin Belediye Başkanı Merhum Kaya Mutlu, Kushimoto Belediyesini temsilen de bugün hayatta olmayan dönemin Belediye Başkanı Noboru Kishitani katılmışlardır. Her 2 Başkan bu süreçte Ülkemizin Tokyo Büyükelçiliği nezdinde Türkçe, İngilizce ve Japonca dillerinde yazılmış olan “Kardeş Şehir Protokolü” imzalamışlardır. Konferans sonrasında da Başkan Kaya Mutlu kardeş şehir Kushimoto’yu ziyaret etmiştir. Bu protokolün bir örneği Mersin Belediyesinde, bir örneği Kushimoto Beleldiyesinde, bir örneği de büyük olasılıkla Türkiye’nin Tokyo Büyükelçiliği arşivindedir. Bu protokol, ayrıca İçişleri ve Dış İşleri Bakanlığına da gönderilmiştir. Söz konusu protokol her iki kentte yapılan festivallere karşılıklı katılımı, öğrenci mübadelelerini ve balıkçılık konularında iş birliğini içermektedir. Kasım/1991 de geniş kapsamlı bir protokol imzalanmışken, 31 Temmuz 1994 tarihinde yeni bir protokol düzenlenmesine bir anlam veremediğimi açıklamaya çalıştım. 50 yıllık geçmişe dayanan Kushimoto ile kardeş şehir ilişkilerini bazı belge ve protokollerin bulunamadığı gerekçesiyle yok sayarak, Kushimoto ile yeni kardeş şehir ilişkileri kuruluyor gibi Büyükşehir Belediye Meclis Kararı almak tuhaf bir durum ortaya çıkarmıştır. Alınacak Meclis Kararını Kushimoto Belediyesine gönderdiğinizde, Belediye nezdinde düşülecek durumu düşünmek dahi istemiyorum. Bunların yanı sıra 1992 ve 1993 Yıllarında Belediyeler arası karşılıklı mübadeleleri, 1994-1997 yılları arasında görev yapan Merhum Başkan Okan Merzeci ile 1999-2014 Yılları arasında görev yapan Başkan Macit Özcan’ın kardeş şehir ilişkileri kapsamında Kushimoto’yu ziyaretlerini, 1991 Yılında yapılan protokol içeriğindeki karşılıklı öğrenci mübadelelerini ve de en önemlisi Yenişehir İlçemizde Pozcu Mevkiindeki 343 Sokağa 30 yıl önce Mersin Büyükşehir Belediye Meclisi kararıyla Kushimoto Sokağı adının verilmesini de yok sayarak, yeni kardeş şehir ilişkisi tesis ediliyor gibi Meclis Kararı almayı gerçeklikten uzak bir adım olarak değerlendiriyorum. Bu yazımda yer vermeye çalıştığım bilgilerin yanı sıra Kushimoto ile tesis edilen kardeş şehir ilişkilerin tarihsel gelişimini bu yazımın sonunda bilgi amaçlı olarak Sizlerle paylaşmaya çalışacağım.
Mersin Büyükşehir Belediyesinin gerek vermeye çalıştığım bilgilerden ve gerekse de bu konularda bilgi sahibi olan yazı içeriğinde isimleri geçen kent hafızalarından yararlanacağını umuyorum.
Kushimoto ile Mersin’in Kardeş Şehir olma öyküsü
Japonya’nın Wakayama Eyaletinin Büyük Okyanus kıyısındaki kasabası olan Kushimoto ile Ülkemizin bağlantısı 1889 Yılında dönemin Osmanlı Padişahı II. Abdülhamid’in Japon İmparatoru Mutsihuto’ya dostluk ilişkileri kapsamında Ertuğrul Fırkateyni ile armağanlar yollamasıyla başlar. Ertuğrul Fırkateyni görevini tamamlayıp, 1890 yılında Japonya’dan İstanbul’a dönüşü esnasında hareketinden kısa bir süre sonra giderek şiddetini artıran kuvvetli bir fırtınayla karşı karşıya kalır ve hasar alan gemi Kushimoto’nun Büyük Okyanus kıyısındaki Oşima Adasındaki kayalıklarına çarparak, batar. 16 Eylül 1890 tarihinde meydana gelen bu büyük deniz kazasında gemide bulunan Osman Paşa, gemi süvarisi Yarbay Ali Bey ve 54 subayın da içinde bulunduğu 526 mürettebat şehit olur. Yaralı halde olan 69 denizci Oşima Adası halkı tarafından kurtarılır ve gerekli tedavilerinin ardından 1 yıl sonra İstanbul’a gönderilir. Mersin ile Kushimoto arasındaki ilk yakınlaşma Atatürk Parkı içerisindeki Refah Şehitleri anıtının 1960’lı yılların sonunda yapımı ile başlar. Japonlar Kushimoto’nun Oşima Adası kayalıklarına çarparak batan Ertuğrul Fırkateyni anısına firkateynin battığı kayalıkların hemen karşısındaki kara kısmına bugün Atatürk Parkının sahilinde yer alan Refah Şehitleri Anıtının orijinalini 1915 Yılında bir saygı abidesi olarak dikerler. Bu abidenin girişinde ise o tarihten günümüze değin “ERTUĞRUL ŞEHİTLİĞİ” plaketi yer almakta olup, giriş kapısında ise şanlı Bayrağımız dalgalanmaktadır. 2.Dünya Savaşı yıllarında 23 Haziran 1941 tarihinde Mersin limanından hareket eden Refah Şilebi hareketinden 20-25 mil sonra kimliği belirsiz bir denizaltı tarafından torpillenerek batırılmıştır. Şilebin batması sonucunda 168 gemicimiz/denizcimiz şehit olmuştur. Geminin Mersin Limanında yola çıkmasından dolayı Şehit olan denizcilerimiz anısına Atatürk Parkı içerisine yapılacak abide için Kushimoto’daki Ertuğrul Şehitliği Abidesi örnek alınarak, Refah Şehitleri Abidesi inşa edilir. Bu sayede de Mersin ile Kushimoto’yu yakınlaştıran ilk bağ kurulmuş olur.
Kurulan bu bağ doğrultusunda Mersin Belediye Meclisinde Mersin ile Kushimoto kentleri arasında kardeş şehir ilişkisinin tesis edilmesi için 1974 yılında Belediye Meclis Kararı alınır.
1990 Yılına kadar Mersin ile Kushimoto arasında hiçbir bir ilişki gerçekleşmez. 1990 Yılı Temmuz ayında 9 günlük bayram tatili nedeniyle Başkan Kaya Mutlu Yurt dışında bulunmaktadır. Belediyenin bu tatil sürecinde idari konularının aksamaması için Başkan Mutlu Şahsımı görevlendirmiştir. O tatil günlerinde Belediyeye Japonya Büyükelçiliğinden bir telgraf gelir. Telgrafta Japonya’nın Kushimoto Belediye Başkanı Noboru Kishitani, Dış İlişiler Müdürü Yorio Hamaguchi ile birlikte Belediye Meclis Üyeleri ve bazı Belediye çalışanlarından oluşan 28 kişilik heyetin Kapadokya Bölgesinde gezide olduğu, heyetin ertesi gün Mersin Belediyesini ziyaret edecekleri bilgisi yer almaktadır.
Bugün aramızda olmayan, Kushimoto’ya giden ilk heyette de yer alan dönemin Özel Kalem Müdürü Ahmet Özyurt ile birlikte gerekli hazırlıklara hemen giriştik. Gerek karşılama ve gerekse de sonrasında yapılacak tören ile kent gezisi için program yaparak, konukları karşılamayı beklemeye başladık.
Kardeş Kushimoto Heyeti ve Büyükelçiliklerinin görevlendirdiği tercüman ile birlikte tam da verilen saatte Belediye Taş binaya geldiler ve sonrasında Başkanlık makamında Belediyenin konuğu olarak ağırlandılar. Daha sonra Atatürk Parkı içerisindeki Refah Şehitleri Anıtına geçildi. Akdeniz Bölge Komutanlığından alınan izinle konuklara anıtın içi gezdirildi ve deniz şehitleri için Başkan Noboru Kishitani ile birlikte denize çelenk bıraktım.
Refah Şehitleri anıtındaki törenden sonra Japon konuklara Belediyenin tesislerini de kapsayan Mersin Gezisi yaptırıldı. Japon Heyetinde yer alan Kushimoto Belediyesi Dış İlişkiler Müdürü Yorio Hamaguchi ile bu kısa süreli proğramda yakın ilişkiler kurdum. Kurulan bu diyalog bugünlere kadar süregelen dostluk/kardeşlik ilişkilerinin başlamasına da dayanak teşkil etti.
1991 Yılı Kasım ayında Japonya Ülkelerindeki tüm belediyelerin dünyadaki kardeş şehirleri ile ilişkilerini geliştirmek amacıyla Başkent Tokyo’da Kardeş Şehirler Konferansı düzenledi. İşte Mersin ile Kushimoto’nun kardeş şehir ilişkilerinde dönüm noktası da bu konferansla başladı. Dönemin Belediye Başkanı Merhum Kaya Mutlu, kardeş şehir Kushimoto’nun Belediye Başkanı Noboru Kishitani ile Türkiye’nin Tokyo Büyükelçiliği nezdinde Türkçe, Japonca ve İngilizce dillerinde kaleme alınan Kardeş Şehir Protokolünü imzaladılar.
Mersin’den Kushimoto’ya ilk dostluk heyeti ziyareti
Kushimoto Belediyesi ile imzalanan protokol gereğince Kushimoto’da Haziran ayında düzenlenen festivale aşağıda isimleri yer alan Dostluk Heyeti gönderildi.
Münif APARI, Adnan ÖZÇÜRÜMEZ, Abdullah DOĞAN , Nermin ERGENEKON,Nuran KURTULUŞ, Nurcan AYBARS, Tamer YEŞİLOVA ,Mehmet YALÇIN, İsmet ER, Hüseyin AYDEMİR, Mehmet BULUT, Ahmet ÖZYURT, Hüseyin TOKLU ve Yasemin KASAPÇI
Kushimoto’ya 1992 Yılında giden ilk heyette yer alanlardan bugün maalesef aramızda olmayan Adnan ÖZÇÜRÜMEZ’i, Abdullah DOĞAN’ı, Mehmet YALÇIN’ı, İsmet ER’i, Mehmet BULUT’u ve Ahmet ÖZYURT’u rahmetle anıyorum.
1992 Yılında Kushimoto'ya giden Mersin Belediyesi Dostluk Heyetinin Kushimoto Belediye Başkanı Noboru Kishitani ve Kushimoto Belediye Meclis Üyeleri ile birlikte Kushimoto/Oşima Adasındaki Ertuğrul Şehitliği Abidesi önündeki tören anısı Haziran-1992
Mersin Belediyesi Dostluk Heyetini, Dönemin Tokyo Büyükelçisi Necati Utkan ve Sayın Eşinin Elçilikteki kabulünden Haziran/1992
Heyet Tokyoya ulaştığı ilk gün Ülkemizin Tokyo Büyükelçiliğini ziyaret ederek, Büyükelçi Necati Utkan ve Sayın Eşi tarafından Büyükelçilik kontunda kabul edilmiştir ve Büyükelçiye Japonya’da bulunmalarının nedeni ile ilgili bilgi verilmiştir.
Heyet ayrıca beraberinde Mersin’in tarihi ve turistik yerlerini gösterir fotoğrafları, Mersinli bir sanatçının yağlı boya tablolarını, Kültür Bakanlığından temin edilen bazı otantik hatıra materyalleri ve gümüş takılardan oluşan koleksiyonu götürmüş ve bunları Kushimoto Festivalinde açılan sergide izlenmesini sağlayarak, Mersin’in tanıtımını gerçekleştirir. Mersin Belediyesi Dostluk Heyeti Kushimoto Belediyesini ziyareti sonrasında Kushimoto’nun Oşima Adasındaki Ertuğrul Şehitliği abidesinde düzenlenen törenlere katılmış, Abidenin hemen yanındaki Türk Müzesini gezerek, getirdikleri bazı materyalleri müzeye hediye etmiş ve heyette yer alanlarla birlikte anı defterini imzalamıştır.
1992 Yılı Eylül ayında da Belediye Başkanı Noboru Kishitani, Belediye Meclis Üyeleri ve çalışanlarından oluşan Kushimoto Heyeti bu kez Mersine gelerek Mersin Festivaline katılmış, Mersin Valiliği ile Mersin Belediyesini ziyaret etmiştir. Bu karşılıklı ziyaretler sonrasında 1992 Yılının sonlarına doğru Mersin Türk-Japon Dostluk Derneği kurulmuştur. Dernek halen faaliyetini sürdürmektedir.
Kushimoto Belediyesince verilen kabulde Başkan Noboru Kishitani, Kushimoto Belediyesi Meclis Üyeleri ve çalışanları ile birlikte Haziran-1992
Kushimoto Festivalinde Mersin Belediyesi Dostluk Heyeti Belediye Başkan Noboru Kishitani ile birlikte Kushimoto’nun yöresel kıyafetleriyle geçit töreninde Haziran-1992
Münif APARI
14.10.2024