Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi (KSÜ) Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Mehmet Sütyemez, aşırı sıcaklar ile birlikte kalite kaybı ve dökülmeler yaşandığını kaydetti.
Bir dizi program çerçevesinde Adana’ya gelen KSÜ Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Mehmet Sütyemez, küresel ısınmanın cevizi de olumsuz etkilediğini belirterek, yaklaşık 30 yıldır ceviz üzerine araştırmalar yaptığını ve 26 çeşit cevizin patentini aldıklarını aktardı. Sütyemez, yaşanan aşırı sıcaklar nedeniyle ceviz üreticisinin geleceği için tedbir alması gerektiğini ifade etti.
"Dökülme ve kalite kaybı gözlemlendi"
Sütyemez, 2024 yılı itibarıyla ülkenin çok sıcak olduğunu belirterek, "Mayıs ayından başlayan sıcaklıklar neredeyse hala devam ediyor. Bu sıcaklık dönemi içerisinde bütün canlılarda olduğu gibi tüm bitkiler ve cevizlerde etkilendi. Özellikle su sıkıntısının kuraklık probleminin olduğu yerlerde cevizlerde dökümler gördük. Olmayan yerlerde ise bu aşırı sıcaklıklardan dolayı güneş yanıklarından kaynaklı kalite kayıpları meydana geldi. Tabii kalite kaybının meydana gelmesi ekonomik anlamda düşüşlere sebep olacaktır" dedi.
"Ceviz kabuğunda incelme tespit ettik"
Aşırı sıcaklar nedeniyle ceviz kabuğunda incelme ve açılmaların olduğuna dikkat çeken Sütyemez, şöyle devam etti:
"Yazın yaşanan bu aşırı sıcaklık bitkilerin normal sağlıklı gelişmesine engel olduğu gibi meyvelerin hem kalite hem de meyve işlerinin kalite bakımlarını düşüşlerine sebep olduğu çok önemli bir tespitim var. Meyve kabuklarının, özellikle o sert kabuğunun inceldiğini, cevizin birleşim noktalarının zayıfladığını gösteriyor. Bu kolay kırılırı akla getirse de öyle değil. Ceviz hasat edildikten sonra, en kısa sürede soyulmak zorundadır. Yani üzerindeki yeşil kabuğun alınarak kuruma yapılması gerekir. Ülkemizde son yıllarda ceviz bahçelerinin artmasıyla beraber üreticilerimiz cevizleri topladıktan sonra yeşil kabuğunu makineyle soyuyorlar. O güçlü devir ve bu kabuğun zayıflamasından dolayı kabuklarda açılma meydana geliyor. İçine su alıyor. İçine su almasıyla beraber ve güneşte de kurutulma esnasında iç kalitesinin kaybını görüyoruz. Üreticilerin iki noktaya dikkat etmesi lazım. Makineleri düşük devirde çalıştırmaları ve makinelerin hazinesini normalin üzerinde meyve koymadan soymaları gerekir. Eğer imkanları varsa dışarıda gölgede kurutmaları gerekir. Direkt güneşle temasla da o kabın birleşim yönünden açıldığını ve kalite kaybını görmek mümkün. Zaten güneşle gelen bir kararma var. Bir de bu hasat sonrası dikkat etmezlerse kalite kaybı daha da düşecektir."
"Küresel ısınma kapımızı çalmadı, içeriye girdi"
Ceviz üretimi noktasında küresel ısınmanın dikkate alınması gerektiğini kaydeden Sütyemez, "Küresel ısınma kapımızı çalmadı içeriye girdi galiba. Küresel ısınmayla beraber kuraklık ve su noksanlıkları başlayacak. Belki mevcut bahçelerde güneş yanıklığına karşı bazı tedbirler alınabilir. Bunlardan bir tanesi mutlaka sulama düzenini kuracaklar ve dikkatli bir şekilde sulama programı, besleme yapacaklar. Belki bu sorunun esas geleceği ilgilendiren kısmı ceviz bahçesi kuracak insanlarımız, bir kere daha düşünmek zorundalar. Bu küresel ısınmayla beraber ceviz yetiştiriciliği yapılacak bölgelerden özellikle yaz sıcaklıklarındaki hareketlere dikkat etmeleri gerekir. Yaz sıcaklıkları ceviz yetiştiriciliğini bu gidişle çok sınırlayacak bir faktör olarak önümüzde duruyor" diye konuştu.