ABD Başkanı Trump, ekonomistlerin inanamadığı bir adımı atarak tüm ithal ürünleri üzerine ek gümrük vergileri getirdi.
Trump’ın iki amacından birincisi Amerikan tüketicisini yerli malı almaya zorlamak ama asıl amacı federal hükümetin gelirlerini artırmak. Zira gümrük vergileri dışındaki tek önemli gelir kaynağı dolaysız vergilerdir ve hiçbir başkan vergi artıran başkan olarak anılmak istemez.
Kendisi de bir işadamı olan Trump, şirketlerin ve zenginlerin gelir vergilerini düşürebilmek için böylece ithal ürünleri üzerindeki gümrük vergilerini inanılmaz ölçülerde artırdı. Şimdi ABD şirketlerinin ithalattaki yüksek gümrük tarifelerini gözönüne alarak üretimlerini yani tesislerini ABD’ye taşımalarını bekliyor!
Paki ABD şirketleri ülkelerine üretim için geri dönerler mi? Bazıları için bu sorunun cevabı evet ama şirketlerin çoğunun dönmemeleri için çevre yasalarından işçilerin çalışma ciddiyetine kadar birçok neden var.
Bu yıl Trump ticaret kararları kısmi bir düzelme sağlasa da gelecek yıllar ihtacatçı ABD şirketleri ve ABD tüketicileri için yükselecek ithal malı fiyatları ve üretim maliyet artışı nedeniyle tam bir yıkım olacaktır.
Geçmişte Baçkan Obama Çin yapımı araba lastiklerine %25 ek gümrük vergisi getirince bunun sonucu ABD’de lastik fiyatları %18 artmıştı. Şimdi de aynı şeyin olmasını bekliyoruz.
ABD’de bugün kişi başı gelirin 80 bin dolara yakın rekor düzeyde olmasının birinci nedeni serbest dış ticarettir. Yeni başkan 1930’lu depresyon yıllarındaki hatayı yineliyor ve dünya ticaretini o zaman yarıdan aza indiren sözde ‘koruma’ amaçlı gümrük tarife artışı politikasına sarılıyor.
ABD’li müteahhit başkan endüstriyel gerçekleri anlayamadığını doksan yıllık Amerikan dış ticaret politikasını değiştirmekle gösteriyor.
1970’de bankacılar lehine endüstri patronlarına ilk tokatın atıldığı ABD’de ikinci tokat Trump ile geldi. Bu kez ülkede sayısı azalmış orta gelirlilerin de büyük zarara uğramaları kaçınılmaz zira fiyatlar ve enflasyon önemli ölçülerde artacak.
Türk ürünlerine uygulanacak olan ek gümrük tarifesi %10 yani en düşük düzeyde olduğuniçin Türk ürünleri ABD piyasası için önemli bir fırsatı yakalamış durumdalar.
Önümüzdeki dönemde başkanların aynı kafada olmaları nedeniyle Türk-Amerikan ilişkilerinde bir iyileşme olmasının yanında iki ülke arasındaki ticaretin de artması beklenebilir.
Prof. Dr. Ali Vural Cengiz
Arizona Grand Canyon Üniversitesi
Ekonomi ve Dış Ticaret Hocası
