Bu yazı dizisinin 1. Bölümünü, yazının sonundaki “Yazarın Diğer Yazıları” bölümünden okuyabilirsiniz.
ERDAL İNÖNÜ SHP GENEL BAŞKANI OLUYOR.
30 Mayıs 1986'da SHP’nin 2. Olağanüstü Kurultayı toplanmış ve tek aday olan Erdal İnönü SHP Genel Başkanı seçilmişti. İnönü daha sonra 26 Eylül 1986 tarihinde 11 ilde yapılan Milletvekili Ara Seçimlerinde İzmir'den seçilerek, TBMM'ye girmişti. SHP bu ara seçimde seçimlere katılan tek sosyal demokrat parti olmasına rağmen ancak yüzde 22 oy alabilmiş, Solda birleşmeye/bütünleşmeye SHP’de çare olamamıştı.
HÜLLE PARTİSİ OLARAK KURULAN HALK PARTİSİ VE DSP GERÇEĞİ
Ara seçimler sonrasında SHP’den kopan milletvekilleri, 26.Aralık 1986 tarihinde “hülle partisi” olarak kurulan Halk Partisi’nde kurucu olmuşlardı. O tarihlerde milletvekillerinin parti değiştirmesi, diğer bir ifadeyle milletvekili transferi yasaktı. Milletvekilleri bu yasağı delebilmek için önce bir parti kurarak, kurucu üye oluyorlar, daha sonra da kurdukları bu hülle partisini feshederek, başka bir partiye katılabiliyorlardı. Bu amaçla kurulan partiler siyasi tarihe “HÜLLE PARTİSİ” olarak geçmişlerdi. Halk Partisi de hülle partisi olarak kurulmuş, 29 Aralık 1986 tarihinde de kendini feshetmişti. Halk Partisinin milletvekilleri de DSP'ye katılmış, DSP’de bu sayede 25 milletvekiliyle TBMM'de grup kurabilmişti. DSP’nin siyasi faaliyetiyle birlikte solda iki başlılık aynen devam etmeye başlamıştı. O tarihlerde sağ partileri DYP çatısı altında toplamaya çalışan Süleyman Demirel için “BİR BİLEN”, Bülent Ecevit için “BİR BÖLEN” sözü bu nedenle söylenmişti.
SİYASİ YASAKLARIN KALKMASI
12 Eylül 1980 darbesi 80 öncesinin siyasi parti liderleri Süleyman Demirel, Bülent Ecevit, Necmettin Erbakan ve Alparslan Türkeş’e siyasi yasak getirmişti.
Turgut Özal’ın Başbakan olduğu ANAP iktidarı 12 Eylül idaresince getirilen siyasi yasakların kaldırılması için 6 Eylül 1987 tarihinde referanduma gitmişti. Referandum sonucunda siyasi yasakların kalkması için yapılan oylamada %50,1 Evet, %49,8 ise Hayır oyu çıkmıştı. Bu sonuçlarla siyasi yasaklar çok az bir farkla kaldırılmıştı. Başbakan Turgut Özal referandum sonuçları kesinleşmeden, 1 Kasımda erken seçime gidileceğini açıklamıştı. Bir anlamda siyasi yasakları kaldırılan eski liderler toparlanmadan, en önemlisi de bozulan ekonomi nedeniyle Partisi de fazlaca kan kaybetmeden baskın seçim kararı almıştı.
Siyasi yasakların kalkması sonrasında 13 Eylül 1986 tarihinde Bülent Ecevit DSP'nin Genel Başkanlığını eşi Rahşan Ecevit’ten devralarak, Partinin Genel Başkanı olmuştu.
1 KASIM 1987 MİLLETVEKİLİ GENEL SEÇİMLERİNE DOĞRU.
10 Eylül 1987 tarihinde TBMM de 1 Kasım 1987 tarihinde erken Genel seçimlerin yapılması kararı alınmıştı. SHP, ön seçim yapabilmesi için gerekli sürenin bulunmayışı, ayrıca propaganda süresinin de kısıtlı olması gerekçesiyle erken genel seçim kararının iptali için Anayasa Mahkemesinde dava açmıştı. Anayasa Mahkemesinde dava süreci devam ederken, bir yandan da 1 Kasım tarihinde erken genel seçim yapılacakmış gibi Milletvekili aday adaylığı başvuruları SHP’de alınmaya başlanmıştı. Ön seçim ile ilgili Anayasa Mahkemesi kararı beklenirken diğer yandan da Merkez yoklaması ile belirlenen listeler YSK’ya verilmek üzere Genel Merkez tarafından hazırlanıyordu. Mersin için hazırlanan listenin 1.sırasında SHP Genel Sekreteri ve Mersin Milletvekili Fikri Sağlar yer almıştı. 2. Sıraya ise Halkçı Partinin son İl Başkanı, SODEP İl Başkan Yardımcısı ve Mersin Belediye Meclis Üyesi Mustafa Uçar yerleştirilmişti. Beyefendi kişiliği ile tanınan Mersin’in saygın iş adamı Mustafa Uçar’ın SHP Milletvekilliği sıralamasının 2. Sırasında yer alması Mersin Kamuoyunda olumlu karşılanmış ve büyük memnuniyet uyandırmıştı. Ancak, SHP Tarsus Örgütü, geçmiş yıllarda da bir temayül olan 2. Sıranın Tarsus Adayına verilmesi için Mersin ve Genel Merkez nezdinde kulis faaliyetlerine başlamış, Mustafa Uçar’a da istifa ederek, adaylıktan çekilmesi için yoğun baskı kurmuştu. Kurulan baskının amacı Mustafa Uçar’ın istifasıyla boşalacak olan 2.sıranın Tarsuslu İstemihan Talay’a verilmesi içindi. Duygusal yönü ağır basan Mustafa Uçar’da üzerinde kurulan bu yoğun baskılardan bunalmış, kendisini 2.sıraya öneren Fikri Sağlar ve Kaya Mutlu’ya danışmadan, Onların görüşlerini almadan, en önemlisi de Onlara haber verme gereği dahi duymadan 2. Sıradaki milletvekilliği adaylığından istifa ettiğini Mersin Postanesinden çektiği telgrafla Genel Merkeze bildirmişti.
Mustafa Uçar’ın istifa kararı tüm yakın dostları ve çevresi ile Parti Örgütünde büyük bir şaşkınlık ve hayal kırıklığı yaratmıştı.
ANAYASA MAHKEMESİ 1 KASIM SEÇİMLERİNİ İPTAL ETMİŞTİ.
Anayasa Mahkemesi, SHP’nin yapmış olduğu başvuruyu uygun bularak, kabul etmiş, 1 Kasım 1987 tarihinde yapılacak olan Milletvekili Erken Genel Seçimini 09.Ekim 1987 tarihinde aldığı kararla iptal etmişti. Anayasa Mahkemesinin iptal kararı sonrası, erken seçimin 29 Kasım 1987 tarihinde yapılması için TBMM’de yeni bir karar alınmıştı. Anayasa Mahkemesinin 1 Kasım 1987 tarihinde yapılacak erken seçimi iptal etmesinden dolayı hiçbir geçerliliği kalmayan SHP’nin Merkez Yoklamasıyla belirlediği Mersin Milletvekili Adayları listesinin 2.sırasından kendisine yapılan baskılardan dolayı çekilen Mustafa Uçar’ın istifası hiç unutulmamış, yıllar geçse de akıllarda kalmış, gizemini hep korumuştu.
SHP, bu gelişmeler sonrasında milletvekili adaylarını 1 Kasım 1987 günü tüm üyelerin katılımıyla yapacağı ön seçimle belirleme kararı almıştı.
1 KASIM 1987 ÖN SEÇİMİNE DOĞRU
İlçe Seçim Kurulu Hakimi gözetiminde gerçekleştirilecek ÖN SEÇİM, SHP’nin tüm üyelerinin katılımıyla yapacağı ilk parti içi seçimdi ve bu açıdan büyük önem taşıyordu. 1980 öncesi CHP’de de ön seçimler yapılıyordu, ancak bu ön seçimlerde kayıtlı tüm üyeler yerine mahalle ve köylerden seçilen delegeler oy kullanıyor, bunun sonucunda da “DELEGE AGALIGI” öne çıkıyor, önem kazanıyordu.
1 Kasım 1987 tarihinde yapılan ön seçime dönecek olursak; SODEP daha önce Milletvekili Genel Seçimine girmediğinden dolayı tüzüğüne göre İlçe delegeleri mahalle ve köylerde alınan oy sayılarına göre değil, o birime kayıtlı üye sayısına göre belirleniyordu. SHP’de de SODEP Tüzüğü benimsendiğinden dolayı mahalle/köy delege sayıları kayıtlı üye sayısına göre saptanıyordu. Bu nedenle SHP Merkez İlçe Başkanı Semiha Tokatlı’dan cilt, cilt üye kayıt formu alan bazı malum şahıslar ve bunların yancıları su abonelerinden ya da mezar taşlarındaki isimlerden SHP’ye bolca hayali üye kaydetmişlerdi. Diğer bir ifadeyle hemen her mahalle ve köyde yoğun bir biçimde hayali üyeler yazılmış, Mersin Merkez İlçenin üye sayısı bir anda 30.Binlere ulaşmıştı. Amaç, belirli mahalle ve köyün üye sayısını yüksek göstererek, o birimin delege sayısını artırmak, sonuçta İlçe Kongrelerinde demokratik olmayan bir yöntemle söz sahibi olmaktı. Bu nedenle 1 Kasım 1987 ön seçimine sağlıksız bu üye yapısıyla gidilmişti.
Yapılacak ön seçim için Mustafa Uçar bu kez aday adaylığı başvurusu yapmamış, bu nedenle de ön seçime katılmamıştı.
Devam Edecek
Münif APARI
